Zicht op digitalisering en uitwisseling van zorgdata in de eerste lijn

Hoe staat digitalisering van zorgcommunicatie en uitwisseling van zorgdata in de eerste lijn ervoor? Naar aanleiding van de infographic Zicht op de Regio ging Jeroen van Embden, manager ICT bij WSV Support, met Knooppunt Ketenzorg in gesprek over onder meer patiëntenportalen, VIPLive Netwerkzorg, persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) en de zorgnetwerkomgeving (ZNO).

Digitalisering faciliteert de samenwerking doordat je gegevens sneller met elkaar kunt delen en de mogelijkheid hebt om digitaal efficiënter met elkaar te communiceren. Doordat je data met elkaar deelt, krijgt bijvoorbeeld de diëtist en fysiotherapeut een breder zicht op de cholesterolwaarden, bloeddruk en BMI van een groep patiënten die is verwezen door de huisarts. Je maakt de zorgdata inzichtelijker en toegankelijker voor de zorgverlener en ook voor de patiënt. Vervolgens kun je daar je handelingsrepertoire op aanpassen zodat de kwaliteit van zorg hoger wordt.

Een bredere kijk op de zorgdata uit verschillende disciplines geeft als bijkomend voordeel dat er heldere rapportage gemaakt kan worden en duidelijker verbanden gelegd kunnen worden om trends in de zorg anoniem inzichtelijk te maken voor de zorgverzekeraar. Zodat projecten, geïnitieerd door zorgverleners en wijksamenwerkingsverbanden, eerder gefinancierd kunnen worden.

Patiëntenportaal en VIPLive Netwerkzorg

Voor de huisartsenpraktijk is het op dit moment mogelijk om op twee verschillende niveaus data inzichtelijk te maken, uit te wisselen en te communiceren:

Via een patiëntenportaal (bijvoorbeeld MijnGezondheid.net (MGn) of Uw Zorg online van Pharmeon) communiceert de huisarts digitaal met de individuele patiënt. Dat kun je zien als een verlengstuk van de huisartsenpraktijk. Deze portalen zijn de afgelopen jaren beschikbaar gekomen maar worden sinds 2020 in toenemende mate gebruikt. Doordat dit wettelijk verplicht werd, kwamen de mogelijkheden meer in beeld. De patiënt moest de mogelijkheid hebben om zijn/haar eigen dossier in te zien vanaf 2020. Corona heeft er daarnaast voor gezorgd dat de portalen intensiever gebruikt worden.

Via VIPLive Netwerkzorg. Een website portaal waarmee begrijpelijke, toegankelijke rapportage gegenereerd wordt uit data die automatisch aangeleverd worden door de huisartsenpraktijk systemen. VIPLive werd aanvankelijk vooral gebruikt voor ketenzorg rapportage en statistieken, om de ketenzorg indicatoren (Diabetes Mellitus, COPD, Astma, Hart- en vaatziekten) inzichtelijker te maken voor de huisarts. Hierdoor werd het mogelijk voor de praktijkondersteuner en huisarts om de chronische patiënt in beeld te houden en efficiënter goede zorg te verlenen. Daarmee werd het mogelijk de kwaliteit van zorg te verhogen.

VIPLive Netwerkzorg geeft weer twee dimensies extra aan het in kaart brengen van de zorg in de huisartsenpraktijk. Namelijk communicatie met de patiënt en met de collega zorgverleners in de wijk. Als je deze mogelijkheden ten volle zou gebruiken, kun je ook vragenlijsten door patiënten laten invullen of vragen of de patiënt alvast de bloeddruk kan meten en doorgeven via VIPLive voor het consult op de praktijk. Maar het is dus ook een samenwerkingsinstrument, je kunt communiceren met de ketenpartners. Je kunt met VIPLive Netwerkzorg veilig medische informatie communiceren over je patiënten, met zorgverleners in de wijk bijvoorbeeld, zonder dat de informatie bij de verkeerde personen terechtkomt. Diëtisten kunnen nu snel de labuitslagen zien van een patiënt zonder er achteraan te hoeven bellen. Dit wordt gaandeweg meer ingezet. Een wijkverpleegkundige kan snel zien met welke zorgverleners de patiënt te maken heeft. Het is dus ook een sociale kaart.

Persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) en zorgnetwerkomgeving (ZNO)

Een van de eHealth doelstellingen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is het stimuleren van online inzage door de patiënt in het eigen dossier. Om dit te bewerkstelligen is het mogelijk voor iedereen om een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) app te kunnen downloaden.

Dit PGO kun je zien als een portaal voor een patiënt om zijn volledig dossier te openen bij zowel huisarts, ziekenhuis als apotheker en in de toekomst ook bij andere ketenpartners. Zo heeft de patiënt op één plek inzichtelijk welke zorg er waar geleverd wordt en wat daarover vastgelegd is.
Het is ook mogelijk voor een zorgverlener om met de patiënt en een PGO te kunnen communiceren en uitwisselen. Dit wordt gedaan in een zogenaamd ZNO.

ZNO staat voor zorgnetwerkomgeving. Dit lijkt op de functionaliteit van VIPLive Netwerkzorg. Een ZNO kun je zien als een samenwerkingsinstrument voor de netwerkpartners waarbij de netwerkpartners informatie uitwisselen en communiceren met de patiënt. Het is hierbij ook mogelijk om in een bepaalde fase van je leven, een bepaald gespecialiseerd PGO te gebruiken als patiënt. We noemen dit ook wel patiënt journeys. Waarbij een patiënt bijvoorbeeld informatie kan uitwisselen gedurende een zwangerschap, bij het opvoeden van kinderen, of tijdens een ziekteproces. Deze verschillende omgevingen bestaan nog niet. Het is daarom extra zinvol om regionaal te onderzoeken wat voor mogelijkheden een ZNO kan bieden. Op het gebied van medicatie-afstemming tussen de verschillende zorgverleners valt daar ook nog veel winst te behalen.

Drie lijnen in digitale communicatie

In de infographic ‘Zicht op de Regio’ lopen er vanuit de patiënt nu drie lijnen. Natuurlijk kun je zeggen dat drie lijnen nog veel zijn. En dat het voor de patiënt wellicht nog zoeken is welke communicatie wanneer gebruikt kan worden. Maar er zit zeker logica in deze visie. Zo zal de huisartsenpraktijk in 1-op-1-contact bij veel voorkomende digitale handelingen met de patiënt het patiëntenportaal gebruiken. De praktijkondersteuner zal voor de chronische zorg en de communicatie in de wijk VIPLive Netwerkzorg gebruiken. En de patiënt zal voor verschillende wensen die hij/zij kan hebben, verschillende PGO’s gaan gebruiken gedurende zijn/haar leven.

Het is niet ondenkbaar dat deze drie lijnen in de nabije toekomst convergeren naar twee of wellicht zelfs naar één digitale communicatie- en uitwisselmogelijkheid. Maar momenteel lijkt de huidige opstelling de beste startstrategie om digitale communicatie in te zetten.

Bron: Knooppunt Ketenzorg

Download de Infographic Zicht op de Regio